Op de zogenaamde ‘day ahead’-markt voor stroom worden iedere dag de uurtarieven vastgesteld voor de volgende dag. Mensen die bij hun energieleverancier een dynamisch contract hebben afgesloten, betalen die uurtarieven met een kleine opslag daarbovenop. De tarieven zijn gebaseerd op verwachte vraag en aanbod. De vraag naar stroom is hoog als mensen wakker zijn en werken, en juist laag in de nacht. Dankzij alle windturbines en zonnepanelen is het aanbod van stroom hoog als het hard waait en/of de zon schijnt, en juist weer laag op windstille en zwaarbewolkte dagen.

Op een gemiddelde dag ziet het verloop van de stroomtarieven er ongeveer zo uit als op onderstaand plaatje. ’s Nachts is de prijs laag omdat er weinig vraag is, maar er desondanks windturbines staan te draaien en kern- of kolencentrales ook niet zomaar uit kunnen worden gezet. Vervolgens is er een piek in de ochtend, wanneer iedereen opstaat en zich klaar maakt om naar school of werk te gaan, en kantoren en fabrieken allemaal stroom beginnen af te nemen. Daarna zakt de prijs weer in omdat de zonnepanelen beginnen te leveren en hun overschot het net insturen. En wanneer de zon weer zakt tenslotte, en mensen thuiskomen van werk en beginnen te koken of televisie te kijken, dan zien we meestal de hoogste piek van de dag.

Die variatie in prijzen biedt de thuisbatterij de kans om twee keer per dag geld te verdienen: één keer door in de nacht te laden en tijdens de ochtendpiek weer helemaal leeg te raken, en vervolgens nog een tweede keer door rond het middaguur te laden en ’s avonds de opgeslagen stroom af te geven. Hoe groter de verschillen tussen de laagste en hoogste prijzen in elke periode, des te groter de winst. En wat blijkt? Het verschil tussen de laagste en de hoogste prijs neemt met de jaren steeds meer toe: er valt dus steeds meer geld te verdienen met deze vorm van handel (die weer heel wat anders is dan de handel op de onbalansmarkt, waarover we al eerder schreven). Hieronder een grafiek die we hebben gemaakt van de gemiddeld mogelijke dagelijkse verdiensten van een 10 kWh batterij die twee keer per dag wordt op- en afgeladen. De opbrengsten zijn gebaseerd op de dagelijkse uurprijzen.

Hoe gaat dat in de toekomst?

De lijn gaat omhoog, maar de vraag is of dat zo door blijft gaan in de toekomst. Er is sprake van twee tegengestelde invloeden op deze ontwikkeling; enerzijds komt er steeds meer hernieuwbare stroom bij in Nederland waardoor de prijzen verder uit elkaar zullen liggen; aan de andere kant wordt er echter ook steeds meer opslagcapaciteit in de vorm van batterijen geplaatst, zowel van de thuis-variant als in de vorm van grote industriële accu-systemen. Die batterijen hebben juist weer een dempend effect op de prijsschommelingen. Gegeven het feit dat batterij-opslag voorlopig nog relatief duur blijft ten opzichte van de prijs van windturbines en zonnepanelen, verwachten we dat deze lijn nog wel een stuk verder zal blijven stijgen.

Een andere ontwikkeling die van belang is, is dat de prijzen op de dynamische markt binnenkort niet meer per uur, maar per kwartier zullen worden bepaald. Dat betekent dat er nog meer variatie in de prijzen mogelijk gaat zijn, met wellicht nog diepere dalen en hogere pieken, en daardoor nòg meer kans op interessante verdiensten.

Afschaffing van de salderingsregeling speelt een belangrijke rol

Voor de komende anderhalf jaar kunnen we de stroom die uit een thuisbatterij wordt ontladen, gewoon ongestraft terugsturen naar het net om zo winst te maken. Maar na 1 januari 2027 is dat anders: dan krijgt u niet meer hetzelfde bedrag voor de teruggeleverde stroom als wat u betaalt voor afgenomen stroom, ook al heeft u een dynamisch energiecontract. Daarom gaat het er vanaf dat moment vooral om om het eigen verbruik te dekken. Door de goedkope nachtstroom te gebruiken om uw ochtendverbruik te dekken, en de goedkope middagstroom om uzelf in de avondpiek te voorzien, haalt u winst uit de thuisbatterij. Maar denk eraan: om de winst te maximaliseren moet de batterij wel telkens weer redelijk leeg raken, zodat hij daarna weer gevuld kan worden. Als de batterij te groot is, raakt hij nooit leeg, en is er sprake van ongebruikte capaciteit. Een te grote batterij is daarom een beetje zonde van de investering.

Twee keer per dag laden en ontladen, is dat wel goed voor de batterij?

Profijt halen uit een batterij gaat het best als hij vaak wordt gebruikt. In het optimale geval is dat twee keer per dag helemaal op- en ontladen, oftewel 2 volledige cycles per dag. De SMA batterijen die Zonnefabriek installeert, functioneren gegarandeerd voor minstens 8000 cycles, oftewel bijna 11 jaar lang elke dag twee keer volledig op- en afladen. Daarmee kunnen we stellen dat deze batterijen wel aankunnen wat er van ze gevraagd wordt.

De batterij ’s nachts vullen vanuit het net is iets wat u nu al op de ‘klassieke’ Sunny Portal kunt instellen, maar nog niet op het nieuwere SMA portaal ennexOS. Maar zoals het nu gaat op Sunny Portal is het niet erg flexibel: u kunt een bepaalde tijd kiezen om te laden (bijvoorbeeld 3 uur ’s nachts) maar u kunt dit niet gemakkelijk laten afhangen van de werkelijke tarieven op dat moment. Gelukkig werkt SMA aan een koppeling tussen de Sunny Home Manager en de EPEX spot markt waarmee dat geautomatiseerd zou moeten worden. Volgens SMA zal deze koppeling pas klaar zijn nadat de uurtarieven zijn vervangen door kwartiertarieven, d.w.z. na juni dit jaar. Wij gaan er  zelf vanuit dat de koppeling pas ergens in het derde kwartaal klaar zal zijn.

Het laden en ontladen op basis van dynamische tarieven is een slimme manier om profijt te halen uit een thuisbatterij. Het is ook een meer begrijpelijke en voorspelbare manier dan die andere handelsoptie, namelijk de handel op de onbalans-markt, ook al zou de onbalans markt volgens veel handelspartijen op dit moment meer geld opleveren.

Zonnefabriek heeft momenteel een interessante aanbieding voor wie SMA thuisbatterijen aan wil schaffen. Zeker in combinatie met de toekomstige mogelijkheden van de Sunny Home Manager zult u er geen spijt van krijgen!